İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ
MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK BÖLÜMÜ
LABORATUVAR GUVENLİK KURALLARI
Aşağıda bahsi geçen hususlara bütün araştırma ve eğitim laboratuvarlarında azami dikkat gösterilmesi gerekmektedir.
- Laboratuvarda uzun laboratuvar önlüğü giyilmeli ve önlüğün önü kapatılmalıdır.
- Önü kapalı ayakkabılar tercih edilmelidir.
- Çalışırken uzun saçlar mutlaka arkaya yada yanmaz bone içine toplanmalıdır.
- Çalışmanın niteliğine göre eldiven, koruyucu gözlük ve maske kullanılmalıdır.
- Laboratuvar dışına laboratuvarda kullanılan önlük, eldiven, gözlük vs. ile çıkılmamalıdır.
- Açık yaralar mutlaka kapatılmalıdır.
- Laboratuvarda yeme, içme ihtiyacı giderilmemeli, gıda maddeleri (numuneler hariç) bulundurulmamalı ve laboratuvar araçları gıda hazırlamada kullanılmamalıdır.
- Labaratuvar ortamında kulaklık takılarak müzik dinlenmemelidir.
- Çalışırken ağız yoluyla sıvı çekilmemeli, ellerle ağza, göze vs dokunulmamalıdır.
- Çalışırken özenli ve dikkatli olunmalıdır.
- Çalışma ortamı temiz, düzenli ve havalandırılmış olmalı; kullanılan araç gereçler güvenli kullanıma uygun olmalıdır.
- Laboratuvarda çatlak ve kırık cam malzemeler kullanılmamalıdır.
- Laboratuvarda bulunan hiçbir kimyasal madde tadılmamalı ve koklanmamalıdır.
- Kullanılan malzemeler, cihazlar, aletler ve araç gereçler kullanıldıktan sonra uygun bir yöntemle temizlenmeli ve tezgahlar temiz bırakılmalıdır.
- Kimyasal malzemeler gelişigüzel birbiri ile karıştırılmamalıdır.
- Kimyasal maddeler risk gruplarına ve saklama koşullarına göre, havalandırma sistemli ayrı oda, dolap veya depolarda bulundurulmalıdır.
- Laboratuvar sorumlusunun izni olmadan hiçbir kimyasal ve malzeme laboratuvardan dışarı çıkarılmamalıdır.
- Bütün şişeler etiketli olmalıdır. Üzerinde etiketi olmayan şişelerdeki kimyasal maddeler, deneylerde kesinlikle kullanılmamalıdır.
- Katı haldeki maddeler şişelerden temiz bir spatül veya kaşıkla alınmalıdır. Aynı kaşık temizlenmeden başka bir madde içine sokulmamalıdır.
- Hidroklorik asit, sülfürik asit, nitrik asit, asetik asit, hidroflorik asit gibi asitlerle bromür, hidrojen sülfür, hidrojen siyanür, klorür gibi zehirli gazlar içeren maddeler ile çeker ocakta çalışılmalıdır.
- Asit ve alkaliler seyreltilirken suyun üzerine ve yavaş yavaş dökülmelidir.
- Laboratuvar ortamına kimyasal madde döküldüğü takdirde hemen temizlenmeli, gerekirse laboratuvar sorumlusuna durum bildirilmelidir.
- Civa herhangi bir şekilde dökülürse vakum kaynağı ya da köpük tipi sentetik süngerlerle toplanmalıdır. Eğer toplanamayacak kadar eser miktarda ise üzerine toz kükürt serpilerek sülfür haline gelmesi sağlanır.
- Termometre kırıklarının civalı kısımları ya da civa artıkları asla çöpe ya da lavaboya atılmamalı, toprağa gömülmelidir.
- Kimyasallar taşınırken bir el kapaktan sıkıca tutarken, diğeri kimyasal şişesini altından kavramalıdır.
- Hazırlanan örnekler ve çözeltiler ağzı kapaklı saklama şişelerinde etiketlenerek uygun koşullar altında muhafaza edilmelidir.
- Gözler, hassas terazide tartma gibi işlemler dışında daima korunmalıdır. Emniyet gözlükleri takmak özellikle lens kullananlar için gereklidir. Gazlardan dolayı gözlerin herhangi bir tahrişini önlemek için sık sık gözler soğuk su ile yıkanmalıdır.
- Asit, baz gibi aşındırıcı yakıcı maddelerin deriyle teması halinde derhal bol miktarda su ile yıkanmalıdır.
- Çalışma bittikten sonra eller sabunlu su gerekli hallerde ise antiseptik bir sıvı ile yıkanmalıdır.
- Laboratuvarda yapılan çalışma ve gözlemler mutlaka deftere kaydedilmelidir
- En yakın sağlık kuruluşunun ve acil durumlarda aranması gereken kişi ya da birimlerin telefonları görülen yere asılmalıdır.
- Atık çöp kutularının ağzı açık bırakılmamalıdır.
- Laboratuvarda ortaya çıkan atıklar laboratuvar sorumluları tarafından tanımlanan kurallar doğrultusunda etkisiz hale getirilmeli veya bertaraf edilene kadar belirlenen yerlerde ve koşullarda etiketlenerek muhafaza edilmesi sağlanmalıdır.
- Laboratuvarda yalnız çalışan kişi her türlü olasılığa karşı, yapacağı işleri bir başkasına önceden anlatmalı ve sürekli haber vermelidir.
- Laboratuvar çıkışlarında tahliyeyi önleyici ekipman, malzeme konulmamalıdır.
- Laboratuvar terk edilirken tüm kimyasallar güvenlik altına alınmalı, gaz vanaları kapatılmalı, gereksiz ışıklar söndürülmeli ve laboratuvar temiz bırakılmalıdır.
Derleyen Uzm. Neslihan Tek Eken